Evidence-Based Medical Recommendations and Nursing Management for Oncological Emergencies in Patients with Multiple Myelom: Traditional Review

Metin T., Uğur Ö.

Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, vol.14, no.3, pp.924-940, 2022 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

Kanser, dünya çapında ölüm nedenleri arasında 2. sırada yer alan ve insidansı her geçen gün artan önemli bir sağlık sorunudur. Hematolojik kanserler arasında yer alan ve yaklaşık olarak tüm malignitelerin %10’unu oluşturan multipl miyelom, anormal monoklonal protein sentezi, immunoglobulin ve hafif serbest zincir artışı ile karakterize progresif neoplastik plazma hücrelerinin bir hastalığıdır. Kemik iliğinde gelişen anormal monoklonal protein hücreleri, çoklu organ yetersizliğime neden olmakta ve hastaların yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Miyelom tanısı alan ve tedavi gören kişiler metabolik, kardiyojenik, nörolojik olaylar ve enfeksiyon gibi yaşamlarını tehdit eden bazı komplikasyonların gelişmesi yönünden risk altındadır. Onkolojik aciller olarak adlandırılan bu durum, bilinen bir malignitenin ilerlemesinden kaynaklanan veya önceden teşhis edilmemiş bir malignitenin ilk belirtisi olarak ortaya çıkan geniş bir hastalık yelpazesini temsil etmektedir. Multipl miyelom nedeniyle hastalarda gelişen acil durumlar; mekanik, metabolik ve hematolojik olarak ortaya çıkmaktadır. En sık görülen mekanik aciller arasında, %7,8 oranında spinal kord basısı ve %39,2’sinde vertebral kırık yer almaktadır. Metabolik aciller arasında en sık %54 oranında hafif serbest zincir artışına bağlı akut renal yetersizlik, %30 oranında hiperkalsemi ve %18,1’inde tümör lizis sendromu görülmektedir. Hematolojik aciller arasında ise %72 oranında anemi, %39-%50 oranında nötropeni ve %18’inde trombositopeni yer almaktadır. Multipl miyelom nedeniyle ortaya çıkan acil durumların yıkıcı etkilerinin bilinmesi, erken tanımlanabilmesi ve etkin yönetiminin sağlanması hastaların yaşam kalitesinin iyileşmesi ve sağkalım süresinin artması açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle bu derlemede, multipl miyelom hastalarında onkolojik acil durumlara ilişkin kanıt temelli tıbbi önerilerin sunulması ve multipl miyelom hastalarında onkolojik acil durumlarda hemşirelik yönetiminin ele alınması amaçlanmaktadır.