5. ULUSAL VE 2. ULUSLARARASI AKDENİZ PEDİATRİ HEMŞİRELİĞİ KONGRESİ, Ankara, Turkey, 15 - 18 November 2015
Makalemizin amacı ergenlerde riskli
cinsel davranışlara yönelik yapılan araştırmaları irdeleyerek mevcut durumu
gözler önüne sermektir.
BM ve
DSÖ ergenleri 10-19 yaş arasındaki
bireyler olarak tanımlar (1, 2). Dünya 10-19 yaş
arası 1,2 milyar kişiye ev sahipliği yapmaktadır (1). Türkiye’de ise bu oran toplam nüfusun %16.77 (12823179)’ni
oluşturmaktadır (3).
Ergenlik dönemi, çocukluktan
erişkinliğe geçişte, psikolojik, duygusal, biyolojik değişikliklerin hızlı
yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemde, ergenlerin sağlığı için ”riskler” söz
konusudur. Bu risklerin birçoğu, ergenlerin cinsel ve üreme sağlığını kapsamaktadır
(4). Ergenler bu dönemde cinsellikle daha fazla ilgilenmeye başlarlar ve korunmasız
cinsel ilişki kurabilirler. Bu nedenle ergenler, cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar açısından erişkinlerden daha fazla
risk altındadırlar (5). UNICEF 3 ergenden 1’nin
hafta iki kez, 5 ergenden 1’nin ise ayda bir kez cinsel yönden aktif olduğunu
bildirmiştir (6). Türkiye’de ise evlilik öncesi cinsel ilişki yaşı son yıllarda
düşmektedir (7).
Bir meta analiz çalışmasında, erken puberteye giren ve erken
menarş olan ergenlerde riskli cinsel
davranışların daha sık görüldüğü (r=0.16, % 95 GA=0.14-0.18; r=0.51 %95 GA=
0.48-0.54) bildirilmiştir (8). Başka bir meta analiz çalışmasında ise cinsel
istismar hikayesi olan erkeklerde riskli
cinsel davranış (Korunmasız cinsel ilişki: OR=1.91, %95
GA=1.78-2.05; Birden fazla cinsel partner: OR=2.91 %95
GA= 2.68-3.17) olasılığı daha fazla bulunmuştur (9).
Cinsel sağlık, ergenlerde üzerinde durulması gereken önemli bir konudur (10).
Ergenlerin birçoğu, gebelikten ve cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan nasıl
korunacağı bilgisine sahip değildir (11). Üreme sağlığı için, ergenlere cinsel
sağlık eğitiminin verilmesi ve akran eğitimi programları ile cinsel sağlık
konularında bilgilendirme yapılması gerekmektedir. Bu uygulamaların
yürütülmesinde hemşire ve ebelere önemli görevler düşmektedir.
Anahtar
kelimeler: Ergenlik, Riskli cinsel davranış, Korunma