Research Information System
17th International Medicine and Heath Sciences Researches Congress, Ankara, Turkey, 19 - 20 October 2024, pp.195
Nörodejeneratif hastalıklar nöron
fonksiyonlarının kaybı ve yapısal olarak bozulması ile karakterize, yüksek
prevelansa sahip, önlenmesi ve tedavi edilmesi zor olan hastalıklardır. Bu
hastalıkların oluş mekanizmalarının aydınlatılması ve farmakolojik tedavi
seçeneklerinin geliştirilmesi açısından hayvan modelleri önem taşımaktadır. Parkinson
hastalığı (PH), Alzheimer hastalığı (AH), multiple skleroz (MS), otistik spektrum
bozukluğu (OSB) ve amyotrofik lateral skleroz (ALS) deney hayvanlarında
oluşturulabilen nörodejeneratif hastalıklardır. Transgenik hayvan modelleri bu
hastalıklarla ilgili araştırmalarda kullanılmaktadır. İlaç, kimyasal ajan veya
toksin ile indüklenmiş modeller ise daha sık kullanılmaktadır. 6-OH-dopamin, MPTP,
rotenon ve lipopolisakkarid indüklü PH oluşturabilmektedir. Amiloid β,
skopolamin, kolşisin ve alüminyum uygulanması hayvanlarda AH benzeri davranış
bozukluklarına yol açmaktadır. MS hayvan modelleri arasında deneysel otoimmün
ensefalomiyelit, virüs ve cuprizone gibi toksin kaynaklı demiyelinizasyon yer
almaktadır. OSB deney hayvanlarında valproik asid, propionik asid ve bisfenol
propan gibi ajanlarla oluşturulabilmektedir. ALS’de motor nöron kaybını ve kas
güçsüzlüğünü araştırmak için genetik hayvan modelleri kullanılmaktadır. Hayvan
modelleri, spontan olmadıkları ve insandaki hastalıkların tam benzerini oluşturamadıkları
nedeniyle sorgulansalar da nörodejeneratif hastalıkların doğasını anlamak ve
tedavide yeni ilaçların geliştirmek için oldukça yararlı olmaktadır.
Anahtar
kelimeler: Deneysel
hayvan modelleri, Parkinson hastalığı, Alzheimer hastalığı, multiple skleroz,
otizm, amyotrofik lateral skleroz