Research Information System
1. Uluslararası 2. Ulusal Halk Sağlığı Hemşireliği Kongresi, Ankara, Turkey, 23 - 26 April 2018, no.37, pp.320
Problem Tanımı ve Amaç: Sağlık okuryazarlığı: Bireylerin hasta olmalarının önüne geçmek, yaşam kalitelerini yükseltmek ve sağlıklarını geliştirmeleri için ihtiyaç duyulan bilgiye ulaşma, bilgiyi değerlendirme ve pratiğe dökme amacıyla gereken donanımdır. Günümüzde sağlık sektörünün önemli bir parçası olan hemşirelerin, sağlık bilgi kaynaklarına ulaşma, bilgiyi okuma, anlama ve bu bilgilerle sağlık ve sağlığın korunması-geliştirilmesi ile ilgili konularda doğru kararlar vermesinde uygun davranış geliştirmesi beklenir. Bu derleme, farklı ülkelerde çalışan hemşirelerin sağlık eğitimi ile sağlığı geliştirmeye yönelik olarak sağlık okuryazarlığını değerlendiren çalışmaları sistematik olarak incelenmek amacıyla planlanmıştır.
Gereç-Yöntem: Çalışmanın evreni; “2007-2018 yılları arasında yayınlanmış, Medline, Pubmed, Science Direct, Cochrane, Cinahl, Ulakbim veri tabanları taranarak ulaşılan 10453 makale oluşturmuştur. İncelemede; hemşire (nurse), sağlık okuryazarlığı (health literacy), sağlık eğitimi (health education), sağlığı geliştirme (health promotion) anahtar kelimeleri ile 2007-2018 yılları arasında yayınlanmış, yayın dili Türkçe veya İngilizce olan ve tam metnine ulaşılan 8 makaleye ulaşılmıştır.
Çalışmaya dahil edilme kriterleri:
1. Tam metnine ulaşılabilen araştırma makalesi olması,
2. Çalışmaların 2007-2018 tarihleri arasında yayınlanmış olması,
3. Yayın dilinin Türkçe ya da İngilizce olması,
4. Örneklemin, ulusal, uluslararası ya da bölgesel kapsayıcılığı olması
Bulgular: Çalışma bulguları incelediğinde hemşirelerin % 21’i ile % 97’si sağlığı geliştirme için sağlık okuryazarlığının kabul edilebilir olduğunu ifade etmişlerdir. Araştırmaların çoğunluğunda sağlık okuryazarlığı için hemşirelerin eğitim seviyelerinin yükselmesi gerektiği belirtilmiştir. Araştırmaların 4’ünde farklı hastanelerde çalışan hemşirelerde sağlığı geliştirme ve sağlık okuryazarlığına ilişkin görüşler farklılık göstermektedir. Çalışmaların 6’sında sağlık okuryazarlığının geliştirilmesi için temel iletişim tekniklerinin kullanılması gerektiği ve eğitim ile bu tekniklerin geliştirilmesi bildirilmiştir. Sağlık okuryazarlığının artırılmasında, sağlık profesyonelleri önemli bir konumdadır ve sağlık okuryazarlığı kapsamında sağlığı geliştirme aktivitelerine katkıda bulunmak için uygun kültürel programlarla, sağlık profesyonellerinin eğitimleri desteklenmelidir.
Sonuç: İncelenen çalışmaların çoğunda, hemşirelerin eğitim seviyelerinin artırılması ile sağlık okuryazarlığı geliştirilirken aynı zamanda hasta merkezli iletişim tekniklerinin temel alınması ve hasta eğitiminde kullanılması gerektiği vurgulanmaktadır. Sağlık çalışanlarının, hastanın bilgilendirilmesi konusundaki önemli rolü göz önünde bulundurularak, sağlık okuryazarlığı konusunda bilgi düzeylerinin yükseltilmesi gereklidir. Bilgi düzeyinin yükseltilmesi amacıyla sağlık okuryazarlığı eğitim programlarının düzenlenmesi, sağlık eğitimi veren okullarda sağlık okuryazarlığı derslerinin müfredata eklenmesi önerilebilir.
Anahtar Kelimeler: Hemşire, sağlık eğitimi, sağlığı geliştirme, sağlık okuryazarlığı.