Sağlık Turizminde Bilimsel Yayınların İncelenmesi:Scopus Verileri ile Bibliyometrik Bir Yaklaşım


Creative Commons License

Dağ E.

Türkiye Klinikleri Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.10, no.2, pp.508-515, 2025 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

Sağlık turizmi, son yıllarda hizmet ihracatında önemli bir artış gösteren sektörlerden biridir. Küreselleşme, iletişim teknolojilerindeki ilerlemeler, ulaşım olanaklarının gelişmesi ve sağlık hizmetlerinde bekleme sürelerinin uzaması ile artan maliyet baskıları, sağlık turisti sayısının ve bu sektörden elde edilen gelirin yükselmesinde başlıca etkenler olmuştur. Bu araştırmanın amacı, sağlık turizmi alanında yapılan çalışmaları bibliyometrik analiz yoluyla inceleyerek, gelecekteki araştırmalara rehberlik edecek bilgi sağlamaktır. Gereç ve Yöntemler: Scopus veri tabanında, “health tourism” anahtar kelimesi kullanılarak yapılan bir tarama sonucunda, 20 Ekim 2024 tarihine kadar yayımlanmış sağlık turizmiyle ilgili akademik çalışmalar belirlenmiştir. Toplamda farklı disiplinler kapsamında 973 esere ulaşılmış ve bu eserler analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde VOSviewer 1.6.18 yazılımı ve Microsoft Excel programı kullanılmıştır. Analiz sürecinde eserlerin yıllara göre dağılımı, atıf analizleri, araştırmaların gerçekleştirildiği ülkeler, ilgili kurumlar ve en fazla fon sağlayan kuruluşlar karşılaştırmalı bir şekilde incelenmiştir. Bulgular: İnceleme kapsamında ilk yayının 1985 yılında yayımlandığı, 2008 yılından itibaren yayın sayısının düzenli olarak arttığı ve en fazla yayının 2021 (f=101) ve 2023 (f=101) yıllarında gerçekleştirildiği tespit edilmiştir. 2024 yılının son çeyreğine kadar yayın sayısının en yüksek yıllara yakın bir seviyede olduğu (f=98) belirlenmiştir. Analizlerde en sık kullanılan anahtar kelimenin “health tourism” (f=363), en fazla yayının yapıldığı ülkenin Çin (85), atıf yoğunluğunun en yüksek olduğu ülkenin ABD olduğu ve en çok fon sağlayan kuruluşun “National Natural Science Foundation of China” (f=23) olduğu saptanmıştır. Sonuç: Sağlık turizmi konusunun güncelliğini koruduğu ve bu alana yönelik araştırmacı ilgisinin giderek arttığı gözlemlenmiştir. Gerçekleştirilen araştırma sonuçları, sağlık turizmi alanında araştırma planı yapmak isteyenlere rehberlik edecek nitelikte olup, bilimsel stratejiler geliştirilmesi için faydalı ipuçları sağlayabilir.