Research Information System
3. Uluslararası 4. Ulusal Halk Sağlığı Hemşireliği Kongresi, Ankara, Turkey, 11 - 13 January 2023, pp.1
Özet
Giriş
ve Amaç: Toplumda
sık görülen kas-iskelet sistemi rahatsızlıkları kişilerin yaşam kalitesini ve
aynı zamanda fiziksel, psikolojik ve sosyal yönden etkileyen çok boyutlu bir
kavramdır. Geleceğin hemşireleri olan bugünün hemşirelik öğrencilerinin
klinik uygulamalı derslerde hastaya pozisyon verme, hastayı çevirme, kaldırma
gibi uyguladıkları hemşirelik girişimlerinin ergonomik açıdan sıkıntı
oluşturacak durumları ve bu durumlara neden olan öğrencilerin yanlış ya da
eksik bilgilerini saptamak ve öğrencilerin
maruz kaldığı kas-iskelet rahatsızlıkları ile biyopsikosoyal faktörler
arasındaki ilişkiyi saptamak çok önemlidir. Bu nedenle bu çalışmanın
amacı, üniversitede öğrenim gören hemşirelik öğrencilerinin kas iskelet sistemi
rahatsızlıkları ve risk faktörlerinin biyopsikososyal açıdan araştırmaktır.
Gereç
ve Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı tipte
çalışmadır. Çalışmanın evrenini, Türkiye’de herhangi bir üniversitede öğrenim
gören hemşirelik öğrencileri oluşturdu. Veriler, Şubat-Nisan 2022 tarihleri
arasında online olarak tasarlanan veri toplama formlarıyla toplandı. Katılımcı
bilgi formu, Genişletilmiş Nordik Kas İskelet Sistemi Anketi, Uluslararası
Fiziksel Aktivite Anketi, Hemşirelik Öğrencileri için Algılanan Stresi
Biyopsikososyal Cevap ve Stresle Başetme Davranışları Ölçekleri veri toplama
formlarını oluşturdu. Toplanan veriler,
SPSS paket programında tanımlayıcı ve ilişki arayıcı testlerle (Ki-kare,
t-test, logistic regression) analiz edildi.
Bulgular:
Türkiye’nin
farklı illerinde öğrenim gören (Amasya, Kütahya, Kocaeli, Adıyaman, İstanbul,
Antalya, Şırnak, Balıkesir, Kırklareli) toplamda 213 hemşirelik öğrencisi
çalışmaya katıldı. Öğrencilerin 18’i (%9) birinci, 88’i (%41) ikinci, 30’u
(%14) üçüncü ve 77’si (%36) dördüncü sınıftır. Çoğunluğu kadın (%78) olan katılımcıların
ortalama yaşları 21 (sd:1.77, aralık:18-35), ortalama vücut kitle indeksleri
22.08’dir (sd:3.31, aralık:15.89-38.22). Öğrencilerin %80’i (n=171) hayatları
boyunca, %62’si (n=132) en az bir vücut bölgesinde kas-iskelet sistemi
rahatsızlığı geçirdiklerini raporladılar. Son 12 aydaki rahatsızlıklar en
sıklıkla sırt (%41), boyun (%33) ve bel (%33) bölgesinde rapor edildi. Semptomlar
günlük aktiviteleri etkiledi (%32), sağlık hizmetleri alındı (%17) ve ilaç
kullanıldı (%32). Katılımcılara ağrılarının kaynakları sorulduğunda, çoğunluğu
boş vakit aktivitelerinden kaynaklandığını, en az kısım hemşirelik bakım
hizmetlerinden kaynaklandığını belirtti. Yüksek seviye fiziksel aktivite son 12
ayda rapor edilen KİSR ile ilişkilendirilmiştir. Kadın öğrenciler erkek
öğrencilere kıyasla daha fazla boyun, omuz ve sırt ağrısı yaşama
eğilimindedirler. Yaş, boyun ve kalça ağrısı ile pozitif ilişkilendirilmiş,
artan yaşla birlikte daha sıklıkla görülmektedir. Hastaya bakımdan ve ortamdan
kaynaklı stres kalça ağrılarıyla negatif ilişkilendirilmiştir, artan stresle
birlikte daha az sıklıkla kalça ağrısı bulundu. Sosyal biyopsikososyal faktör
kalça ağrısıyla pozitif ilişkilendirilmiştir, zayıf sosyal biyopsikososyal
durumla birlikte daha fazla sıklıkla kalça ağrısı bulundu.
Sonuç:
Öğrencilerin vücut bölgelerindeki ağrıların
yerlerinin farklı olduğu ve bu ağrıların farklılıklarının yaş, cinsiyet, vücut
kitle indeksi, stres gibi çeşitli biyopsikososyal faktörlerle doğrudan ya da
dolaylı olarak ilişkili olduğu saptandı.
Anahtar
Sözcükler: Biyopsikososyal
faktörler, hemşirelik öğrencileri, kas iskelet sistemi rahatsızlıkları, klinik uygulama.