SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULUI. ULUSAL ÖĞRENCİ KONGRESİ, İstanbul, Turkey, 25 May - 26 June 2021, pp.10, (Summary Text)
COVID-19 SALGININ SEBEP OLDUĞU
KISITLAMALARIN 65 YAŞ ÜSTÜ BİREYLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Halil İsa KURU1, Lütfiye
PARLAK2, Meltem Yılmaz3
[1]
Giriş-Amaç
Yaşlılık
kavramı kültürden kültüre değişiklik gösterse de salgın nedeniyle oluşturulan
kısıtlamalarda 65 yaş ve üstü olarak ele alınmaktadır. Salgının gerçekleşmesi
ile birlikte topluma yönelik ve özellikle de bu yaş grubuna yönelik tedbirler
alınmak zorunda kalınmıştır. Alınan tedbirler ile belirtilen grubun yaşamında
değişiklikler oluşmuştur. Bu derleme çalışmasının amacı, COVID-19 salgının
sebep olduğu kısıtlamaların 65 yaş üstü bireyler üzerindeki etkilerini
inceleyen araştırmaları gözden geçirmektir.
Gereç-Yöntem
Türkiye’de
yaşayan toplumu değerlendirebilmek için Türkiye’de yapılmış olan alanyazın
taraması yapılmıştır.
Bulgular
Yapılan
alanyazın taraması ile 65 yaş ve üstü bireyler ile ilgili olarak
yapabilecekleri egzersizlere yönelik, onlara kısıtlamalar döneminde sağlanılan
imkanlara yönelik, bu gruptaki bireylerin kısıtlamalara ilişkin duygu ve
düşüncelerine yer veren araştırmalara rastlanılmıştır.
Sonuç
Yaşlı
bireyler için kısıtlamalar günlük egzersizlerini yapabilecek şekilde
düzenlenebilir. Sosyalleşmesi açıdan teknolojik cihazların kullanımı yönünde
teşvik edilebilir. Destek grupları onların yalnız hissetmemeleri için düzenli
aralıklarla ziyaretler gerçekleştirebilir.
Anahtar
Kelimeler
Kısıtlama,
pandemi, Covid-19, yaşlı bireyler
ABSTRACT
Objectives
Writing from culture to culture from old
age is considered as 65 years and over in verbal interpretations. With the
occurrence of the epidemic, measures have to be taken for the society,
especially for this age group. With the measures taken, it has been used in the
life of the specified group. The purpose of this review is to examine the
restrictions caused by the COVID-19 pandemic where individuals over 65 are
found.
Methods
In order to be able to evaluate the
society living in Turkey, a literature review has been made in Turkey.
Results
With the literature review, it was found
that there are studies about the exercises they can do for individuals aged 65
and over, about the opportunities provided during the restrictions period, and
that include the feelings and thoughts of the individuals in this group in the
category of restrictions.
Conclusion
Limitations for elderly people can be
arranged in a way that they can do their daily exercises. The use of
technological devices in socialization can be encouraged. The support may visit
periodically so that they do not feel alone.
Key
words
Restriction,
pandemic, Covid-19, elderly individuals
Giriş
Kültürden
kültüre yaşlılık tanımı değişiyor olmasına rağmen genel olarak Dünya Sağlık
Örgütü psikogeriatrik yaşlılık dönemini 65-74 genç yaşlı, 75-84 orta yaşlı, 85
ve üzeri ileri yaşlı olarak kategorize etmiştir. Yaşlı bireylerin, diyabet,
kalp hastalığı ve yaşlanan bağışıklık sistemleri gibi altta yatan sağlık
problemlerine daha çok sahip olduklarından dolayı korona virüsten ölüm oranı
yaşla birlikte büyük ölçüde artmaktadır. Pandemi döneminde Çin Ulusal Sağlık
Komisyonu'na göre, Çin'de korona virüsten (Covid-19) ölenlerin yüzde 80'inden
fazlası 60 yaşın üzerinde ve en fazla risk altında olan yaş grubu olarak
tanımlanmaktadır1. En az bir kronik hastalığa olan, 65 yaş ve üzeri kişilerin
hem hastalığı ağır geçirdikleri hem de bu yaş grubunda ölüm oranlarının yüksek
olduğu görülmektedir. Bu nedenle salgının gerçekleşmesi ile birlikte topluma
yönelik ve özellikle de bu yaş grubuna yönelik tedbirler alınmak zorunda
kalınmıştır. Alınan tedbirler ile birlikte bu yaş grubunun gündelik hayatlarında
alışılmışın dışında büyük bir farklılık oluşmuştur2. 65 yaş ve üstü ve kronik hastalığı olan vatandaşların
ikametlerinden dışarı çıkmaları ile açık alanlarda dolaşmalarının sınırlandırılması
(21 Mart 2020)3 bu gruptaki bireylerin planlanmamış ve beklenmedik
bu değişiklik sonucunda uzun süre evlerinde kalmıştır.
Kısıtlama Dönemlerinde Yaşam
Yaşlılık
döneminde bireyler, toplumda anlamlı bir rol edinememe, duygusal zorluklar,
fiziksel hastalıkların artması, yetersiz beslenme, düşük toplumsal statü,
yetersiz barınma gibi toplumsal ve bireysel faktörlerin etkili olduğu birçok
sorunla karşı karşıya kalmaktadırlar4. Fizyolojik olarak yaş
ilerlemesi ile birlikte bireylerin bağışıklık sisteminin yaşlanması sonucunda,
enfeksiyon ve kanser hastalıklarına karşı daha duyarlı olmaktadır. Sosyal
açıdan bakıldığında, dijital kullanım araçları ve bilgisine sahip olmamak,
engelli yaşlı olmak, yalnız yaşıyor olmak, kronik hastalığı olmak, yoksul olmak
gibi unsurlar ele alınır. Ekonomik açıdan bakıldığında ise, yoksulluk, sağlıklı olma durumunu doğrudan
etkiler ve korunma koşullarını sağlayacak korunaklı ev, giysi, temizlik ve
hijyen maddelerine ulaşım, yeterli beslenme desteklerinden yoksun kalırlar. Bu
nedenle hastalıktan korunma yollarını takip edemezler5. Yaşlıların
düzenli şekilde sağlık kontrolü yaptıramadıklarını, ilaçları aynı dozda
kullanmak zorunda kaldıklarını ve hareketsizlik nedeni ile var olan sağlık
sorunlarının arttığını gözlenmiştir6. Minimal fiziksel aktivite
yapan bu yaş grubundaki bireyler yürüyüş bandları, bisiklet, esneklik
çalışmaları, hafif düzey ağırlık kaldırma gibi çeşitli egzersizler ile
desteklenmelidir7.
Kısıtlama
döneminden önce bireyler, insanlar ile oturmak, dolaşmak gibi aktiviteler
yapabilmekteydi8 fakat
kısıtlama dönemi ile birlikte yaşlı bireylerin sokağa çıkma yasağından ötürü
yaşadıkları hareketsizlikten muzdarip oldukları, hareketsiz yaşamın
kendilerinde zaten mevcut olan ortopedik rahatsızlıkları arttırdığı görülmüştür.
Astım rahatsızlığı olan bir birey doktor tavsiyesiyle normal zamanlarda günde 1
saat yürüdüğünü fakat sokağa çıkma yasağından dolayı yürüyemediğini, bu süreç
içerisinde astım semptomlarının arttığını belirtmiştir6. Bireyler, taksit
yatırmak, market alışverişi yapmak, fatura ödemek gibi ev dışı pek çok işi
kendileri yapmakta, bunun yanı sıra doktorları tarafından tavsiye edilen kısa
yürüyüşlerde bulunmayı önemsediklerini belirtmekte ve kısıtlamalara rağmen
sokağa çıkmak zorunda olduklarını belirtmişlerdir2. Bu ihtiyaçlar neticesinde, Türkiye’de virüse karşı
farkındalığın artırılması, kişilerin virüsten korunabilmesi için
yapabilecekleri ve ayrıca aile durumları, psikososyal ve ekonomik problemlerin
değerlendirilmesiyle uygun yönlendirmelerin yapılabilmesi için yaşlılara özel
bir telefon hattı (Alo Psikososyal Destek Hattı) kurulmuştur9.
Benzer bir yaklaşımla, ihtiyaç sahibi yaşlı insanların günlük gereksinimlerini
karşılamak için Vefa sosyal destek grupları da oluşturulmuştur. Bu tür bir
desteklerin varlığı, katı fiziki ve fiziksel mesafe kurallarının uygulandığı
zamanlarda büyük önem kazanmıştır10. Yine yaşlılık dönemindeki
bireylerin salgın dönemi dolayısıyla görüşmek istedikleri bireyler ile de yüz
yüze görüşememesi sıkıntılara, yalnızlık hissine yol açmıştır. Fakat fiziksel
mesafenin duygusal mesafeye yol açmaması için sosyal ilişkileri güçlendirmek ve
yalnızlık hissinin giderilmesi açısından önemlidir. Bunun için ilişki
kurdukları kişiler ile iletişimi büyük önem arz etmektedir. Kısıtlama döneminde
iletişim kurmada en güvenilir yolların başında teknolojik araçlar gelir. Ancak
yaşlı bireylerin büyük çoğunluğu gerek maddi yetersizlikler nedeni ile gerekse
bu araçların yeterli kullanım bilgisine sahip olmadığı için
faydalanamamaktadırlar11. Psikolojik olumsuzluklarla başa çıkmada
yaşlı bireyler manevi eğilimlerinin paralelinde duygusal destek sağlayabilir ve
bu şekilde yaşama tutunmaları kolaylaşabilir3.
Sonuç ve Öneriler
Kısıtlama
döneminde yalnızlaşan ve depresyon eğiliminde olan yaşlı bireyler teknolojik
cihazların kullanımı yönünde teşvik edilmelidir. İletişime yönelik ihtiyaçları
(akıllı telefon gibi) ve bu cihazlara yönelik eğitimler ile desteklenebilir.
Ayrıca özellikle yalnız yaşayan bireylerin önlemler dikkate alınarak sık sık
ziyaret edilmesi onların kendilerini psikolojik ve sosyal açıdan daha iyi
hissetmelerini sağlayabilir. Yaşlı bireylerin kısıtlamaları onların günlük
yürüyüş etkinliklerini gerçekleştirebilecek şekilde düzenlenebilir. Yine
fiziksel sağlığı etkilediği için sosyal destek grupları bireyleri evde de hafif
düzey egzersiz yapması için bilgilendirebilir. Hem sosyal hizmetler hem de
sağlık hizmetleri ile bu hizmetlere ihtiyaç duyan bakıma muhtaç bireylere maneviyat
içerikli bütüncül yaklaşım içeren bakım fiziksel, psikolojik, ruhsal ya da
sosyal ihtiyaçlarının giderilmesi açısından önemli ölçüde fayda sağlayabilir.
1.
Studies confirm risks to older people from
coronavirus [İnternet]. 04 Mayıs 2021 tarihinde erişildi. Erişim Adresi: https://www.helpage.org/newsroom/latest-news/studies-confirm-risks-to-older-people-from-coronavirus/
2.
Şenol D, Taştan A. Covid-19 (Sars-Cov2)
Sürecinin 65 Yaş Ve Üzeri Kişiler Üzerindeki Etkilerini Anlamaya Yönelik
Nitel Bir Çalışma. HABITUS Toplumbilim Dergisi. 2021; 2.
3.
Gencer N. Kovid-19 Sürecinde Yaşlı Olmak: 65
Yaş ve Üstü Vatandaşlar İçin Uygulanan Sokağa Çıkma Yasağı Üzerine
Değerlendirmeler ve Manevi Sosyal Hizmet. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları
Dergisi. 2020; 4(1): 35-42.
4.
Tontuş Ö. Türkiye Aktif Ve Sağlıklı Yaşlanma
Araştırması [İnternet]. [Son güncelleme 2016 04 Mayıs 2021 tarihinde
erişildi] Web Sitesi: http://yasam.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/259/2019/05/turkiye_aktif_ve_saglikli_yaslanma_arastirmasi-1.pdf.
5.
Altın Z.
Covid-19 Pandemisinde Yaşlılar. Tepecik
Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi. 2020; 30(Ek sayı): 49-57.
6.
Ercan M, Arıcı
A, Özüçelik DN. Covid-19 Pandemi Sürecinin Yaşlılar Üzerindeki
Biyo-Psiko-Sosyal Etkileri. Afet ve
Acil Tıp Derneği Dergisi. 2020; 1(3):
2-22.
7.
Türker, A. Pandemıde (Covıd-19) Egzersız Ve
Beslenme [İnternet]. [Son güncelleme 2020 04 Mayıs 2021 tarihinde erişildi]
Web Sitesi: https://www.researchgate.net/profile/Ali-Tuerker-8/publication/345257958_Pandemide_Covid-19_Egzersiz_ve_Beslenme/links/5fa1af7f299bf1b53e5d76e4/Pandemide-Covid-19-Egzersiz-ve-Beslenme.pdf.
8.
Ulusoy T, Civek F. İnsani İhtiyaçlar Değişiyor
Mu? Maslow İhtiyaçlar Hiyerarşisinden Covid-19 İhtiyaçlar. International
Social Sciences Studies Journal. 2020; 6(75): 5489-5495.
9.
Tekindal M, Ege
A, Erim F, Gedik T. Sosyal Hizmet Bakış Açısıyla COVID-19 Sürecinde Yaşlı
Bireyler: Sorunlar, İhtiyaçlar ve Öneriler. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2020;
5(2): 159-164.
10.
Yasin, Y.
Kırılgan Gruplar Ve Covıd-19; Yaşlılar. Türk Tabipleri Birliği, Covid 19 Pandemisi 6. ay değerlendirme raporu,
2020; 427-431.
11.
Demir SA.
Salgın Sürecinde Yaşlı Nüfus, Sosyal Dışlanma Ve Yaş Ayrımcılığı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 38: 186-201.
[1]
Öğretim Görevlisi, Kütahya Sağlık
Bilimleri Üniversitesi Simav Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Tıbbi
Laboratuvar Teknikleri Programı, halilisa.kuru@ksbu.edu.tr
2 Öğretim Görevlisi, Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi
Simav Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Fizyoterapi Programı,
3 Öğrenci, Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Simav
Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Tıbbi Laboratuvar Teknikleri Programı,
meltem.yilmaz@ogr.ksbu.edu.tr