COVID-19 SALGININ SEBEP OLDUĞU KISITLAMALARIN 65 YAŞ ÜSTÜ BİREYLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

---

Atıf İçin Kopyala

Parlak L. , Kuru H. İ. , Yılmaz M.

SAĞLIK HİZMETLERİ MESLEK YÜKSEKOKULUI. ULUSAL ÖĞRENCİ KONGRESİ, İstanbul, Türkiye, 25 Mayıs - 26 Haziran 2021, ss.10

• Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
• Basıldığı Şehir: İstanbul
• Basıldığı Ülke: Türkiye
• Sayfa Sayıları: ss.10

Özet

COVID-19 SALGININ SEBEP OLDUĞU KISITLAMALARIN 65 YAŞ ÜSTÜ BİREYLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

Halil İsa KURU¹, Lütfiye PARLAK², Meltem Yılmaz^{3  [1]}

 

Giriş-Amaç

Yaşlılık kavramı kültürden kültüre değişiklik gösterse de salgın nedeniyle oluşturulan kısıtlamalarda 65 yaş ve üstü olarak ele alınmaktadır. Salgının gerçekleşmesi ile birlikte topluma yönelik ve özellikle de bu yaş grubuna yönelik tedbirler alınmak zorunda kalınmıştır. Alınan tedbirler ile belirtilen grubun yaşamında değişiklikler oluşmuştur. Bu derleme çalışmasının amacı, COVID-19 salgının sebep olduğu kısıtlamaların 65 yaş üstü bireyler üzerindeki etkilerini inceleyen araştırmaları gözden geçirmektir.

Gereç-Yöntem

Türkiye’de yaşayan toplumu değerlendirebilmek için Türkiye’de yapılmış olan alanyazın taraması yapılmıştır.

Bulgular

Yapılan alanyazın taraması ile 65 yaş ve üstü bireyler ile ilgili olarak yapabilecekleri egzersizlere yönelik, onlara kısıtlamalar döneminde sağlanılan imkanlara yönelik, bu gruptaki bireylerin kısıtlamalara ilişkin duygu ve düşüncelerine yer veren araştırmalara rastlanılmıştır.

Sonuç

Yaşlı bireyler için kısıtlamalar günlük egzersizlerini yapabilecek şekilde düzenlenebilir. Sosyalleşmesi açıdan teknolojik cihazların kullanımı yönünde teşvik edilebilir. Destek grupları onların yalnız hissetmemeleri için düzenli aralıklarla ziyaretler gerçekleştirebilir.

Anahtar Kelimeler

Kısıtlama, pandemi, Covid-19, yaşlı bireyler

 

 

ABSTRACT

Objectives

Writing from culture to culture from old age is considered as 65 years and over in verbal interpretations. With the occurrence of the epidemic, measures have to be taken for the society, especially for this age group. With the measures taken, it has been used in the life of the specified group. The purpose of this review is to examine the restrictions caused by the COVID-19 pandemic where individuals over 65 are found.

Methods

In order to be able to evaluate the society living in Turkey, a literature review has been made in Turkey.

Results

With the literature review, it was found that there are studies about the exercises they can do for individuals aged 65 and over, about the opportunities provided during the restrictions period, and that include the feelings and thoughts of the individuals in this group in the category of restrictions.

Conclusion

Limitations for elderly people can be arranged in a way that they can do their daily exercises. The use of technological devices in socialization can be encouraged. The support may visit periodically so that they do not feel alone.

Key words

Restriction, pandemic, Covid-19, elderly individuals

 

Giriş

Kültürden kültüre yaşlılık tanımı değişiyor olmasına rağmen genel olarak Dünya Sağlık Örgütü psikogeriatrik yaşlılık dönemini 65-74 genç yaşlı, 75-84 orta yaşlı, 85 ve üzeri ileri yaşlı olarak kategorize etmiştir. Yaşlı bireylerin, diyabet, kalp hastalığı ve yaşlanan bağışıklık sistemleri gibi altta yatan sağlık problemlerine daha çok sahip olduklarından dolayı korona virüsten ölüm oranı yaşla birlikte büyük ölçüde artmaktadır. Pandemi döneminde Çin Ulusal Sağlık Komisyonu'na göre, Çin'de korona virüsten (Covid-19) ölenlerin yüzde 80'inden fazlası 60 yaşın üzerinde ve en fazla risk altında olan yaş grubu olarak tanımlanmaktadır¹. En az bir kronik hastalığa olan, 65 yaş ve üzeri kişilerin hem hastalığı ağır geçirdikleri hem de bu yaş grubunda ölüm oranlarının yüksek olduğu görülmektedir. Bu nedenle salgının gerçekleşmesi ile birlikte topluma yönelik ve özellikle de bu yaş grubuna yönelik tedbirler alınmak zorunda kalınmıştır. Alınan tedbirler ile birlikte bu yaş grubunun gündelik hayatlarında alışılmışın dışında büyük bir farklılık oluşmuştur². 65 yaş ve üstü ve kronik hastalığı olan vatandaşların ikametlerinden dışarı çıkmaları ile açık alanlarda dolaşmalarının sınırlandırılması (21 Mart 2020)³ bu gruptaki bireylerin planlanmamış ve beklenmedik bu değişiklik sonucunda uzun süre evlerinde kalmıştır.

Kısıtlama Dönemlerinde Yaşam

Yaşlılık döneminde bireyler, toplumda anlamlı bir rol edinememe, duygusal zorluklar, fiziksel hastalıkların artması, yetersiz beslenme, düşük toplumsal statü, yetersiz barınma gibi toplumsal ve bireysel faktörlerin etkili olduğu birçok sorunla karşı karşıya kalmaktadırlar⁴. Fizyolojik olarak yaş ilerlemesi ile birlikte bireylerin bağışıklık sisteminin yaşlanması sonucunda, enfeksiyon ve kanser hastalıklarına karşı daha duyarlı olmaktadır. Sosyal açıdan bakıldığında, dijital kullanım araçları ve bilgisine sahip olmamak, engelli yaşlı olmak, yalnız yaşıyor olmak, kronik hastalığı olmak, yoksul olmak gibi unsurlar ele alınır. Ekonomik açıdan bakıldığında ise,  yoksulluk, sağlıklı olma durumunu doğrudan etkiler ve korunma koşullarını sağlayacak korunaklı ev, giysi, temizlik ve hijyen maddelerine ulaşım, yeterli beslenme desteklerinden yoksun kalırlar. Bu nedenle hastalıktan korunma yollarını takip edemezler⁵. Yaşlıların düzenli şekilde sağlık kontrolü yaptıramadıklarını, ilaçları aynı dozda kullanmak zorunda kaldıklarını ve hareketsizlik nedeni ile var olan sağlık sorunlarının arttığını gözlenmiştir⁶. Minimal fiziksel aktivite yapan bu yaş grubundaki bireyler yürüyüş bandları, bisiklet, esneklik çalışmaları, hafif düzey ağırlık kaldırma gibi çeşitli egzersizler ile desteklenmelidir⁷.

Kısıtlama döneminden önce bireyler, insanlar ile oturmak, dolaşmak gibi aktiviteler yapabilmekteydi⁸  fakat kısıtlama dönemi ile birlikte yaşlı bireylerin sokağa çıkma yasağından ötürü yaşadıkları hareketsizlikten muzdarip oldukları, hareketsiz yaşamın kendilerinde zaten mevcut olan ortopedik rahatsızlıkları arttırdığı görülmüştür. Astım rahatsızlığı olan bir birey doktor tavsiyesiyle normal zamanlarda günde 1 saat yürüdüğünü fakat sokağa çıkma yasağından dolayı yürüyemediğini, bu süreç içerisinde astım semptomlarının arttığını belirtmiştir⁶. Bireyler, taksit yatırmak, market alışverişi yapmak, fatura ödemek gibi ev dışı pek çok işi kendileri yapmakta, bunun yanı sıra doktorları tarafından tavsiye edilen kısa yürüyüşlerde bulunmayı önemsediklerini belirtmekte ve kısıtlamalara rağmen sokağa çıkmak zorunda olduklarını belirtmişlerdir². Bu ihtiyaçlar neticesinde, Türkiye’de virüse karşı farkındalığın artırılması, kişilerin virüsten korunabilmesi için yapabilecekleri ve ayrıca aile durumları, psikososyal ve ekonomik problemlerin değerlendirilmesiyle uygun yönlendirmelerin yapılabilmesi için yaşlılara özel bir telefon hattı (Alo Psikososyal Destek Hattı) kurulmuştur⁹. Benzer bir yaklaşımla, ihtiyaç sahibi yaşlı insanların günlük gereksinimlerini karşılamak için Vefa sosyal destek grupları da oluşturulmuştur. Bu tür bir desteklerin varlığı, katı fiziki ve fiziksel mesafe kurallarının uygulandığı zamanlarda büyük önem kazanmıştır¹⁰. Yine yaşlılık dönemindeki bireylerin salgın dönemi dolayısıyla görüşmek istedikleri bireyler ile de yüz yüze görüşememesi sıkıntılara, yalnızlık hissine yol açmıştır. Fakat fiziksel mesafenin duygusal mesafeye yol açmaması için sosyal ilişkileri güçlendirmek ve yalnızlık hissinin giderilmesi açısından önemlidir. Bunun için ilişki kurdukları kişiler ile iletişimi büyük önem arz etmektedir. Kısıtlama döneminde iletişim kurmada en güvenilir yolların başında teknolojik araçlar gelir. Ancak yaşlı bireylerin büyük çoğunluğu gerek maddi yetersizlikler nedeni ile gerekse bu araçların yeterli kullanım bilgisine sahip olmadığı için faydalanamamaktadırlar¹¹. Psikolojik olumsuzluklarla başa çıkmada yaşlı bireyler manevi eğilimlerinin paralelinde duygusal destek sağlayabilir ve bu şekilde yaşama tutunmaları kolaylaşabilir³.

Sonuç ve Öneriler    

Kısıtlama döneminde yalnızlaşan ve depresyon eğiliminde olan yaşlı bireyler teknolojik cihazların kullanımı yönünde teşvik edilmelidir. İletişime yönelik ihtiyaçları (akıllı telefon gibi) ve bu cihazlara yönelik eğitimler ile desteklenebilir. Ayrıca özellikle yalnız yaşayan bireylerin önlemler dikkate alınarak sık sık ziyaret edilmesi onların kendilerini psikolojik ve sosyal açıdan daha iyi hissetmelerini sağlayabilir. Yaşlı bireylerin kısıtlamaları onların günlük yürüyüş etkinliklerini gerçekleştirebilecek şekilde düzenlenebilir. Yine fiziksel sağlığı etkilediği için sosyal destek grupları bireyleri evde de hafif düzey egzersiz yapması için bilgilendirebilir. Hem sosyal hizmetler hem de sağlık hizmetleri ile bu hizmetlere ihtiyaç duyan bakıma muhtaç bireylere maneviyat içerikli bütüncül yaklaşım içeren bakım fiziksel, psikolojik, ruhsal ya da sosyal ihtiyaçlarının giderilmesi açısından önemli ölçüde fayda sağlayabilir.

Kaynakça

1.      Studies confirm risks to older people from coronavirus [İnternet]. 04 Mayıs 2021 tarihinde erişildi. Erişim Adresi: https://www.helpage.org/newsroom/latest-news/studies-confirm-risks-to-older-people-from-coronavirus/

2.      Şenol D, Taştan A. Covid-19 (Sars-Cov2) Sürecinin 65 Yaş Ve Üzeri Kişiler Üzerindeki Etkilerini Anlamaya Yönelik Nitel Bir Çalışma. HABITUS Toplumbilim Dergisi. 2021; 2.

3.      Gencer N. Kovid-19 Sürecinde Yaşlı Olmak: 65 Yaş ve Üstü Vatandaşlar İçin Uygulanan Sokağa Çıkma Yasağı Üzerine Değerlendirmeler ve Manevi Sosyal Hizmet. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi. 2020; 4(1): 35-42.

4.      Tontuş Ö. Türkiye Aktif Ve Sağlıklı Yaşlanma Araştırması [İnternet]. [Son güncelleme 2016 04 Mayıs 2021 tarihinde erişildi] Web Sitesi: http://yasam.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/259/2019/05/turkiye_aktif_ve_saglikli_yaslanma_arastirmasi-1.pdf.

5.      Altın Z. Covid-19 Pandemisinde Yaşlılar. Tepecik Eğit. ve Araşt. Hast. Dergisi. 2020; 30(Ek sayı): 49-57.

6.      Ercan M, Arıcı A, Özüçelik DN. Covid-19 Pandemi Sürecinin Yaşlılar Üzerindeki Biyo-Psiko-Sosyal Etkileri. Afet ve Acil Tıp Derneği Dergisi. 2020; 1(3): 2-22.

7.      Türker, A. Pandemıde (Covıd-19) Egzersız Ve Beslenme [İnternet]. [Son güncelleme 2020 04 Mayıs 2021 tarihinde erişildi] Web Sitesi: https://www.researchgate.net/profile/Ali-Tuerker-8/publication/345257958_Pandemide_Covid-19_Egzersiz_ve_Beslenme/links/5fa1af7f299bf1b53e5d76e4/Pandemide-Covid-19-Egzersiz-ve-Beslenme.pdf.

8.      Ulusoy T, Civek F. İnsani İhtiyaçlar Değişiyor Mu? Maslow İhtiyaçlar Hiyerarşisinden Covid-19 İhtiyaçlar. International Social Sciences Studies Journal. 2020; 6(75): 5489-5495.

9.      Tekindal M, Ege A, Erim F, Gedik T. Sosyal Hizmet Bakış Açısıyla COVID-19 Sürecinde Yaşlı Bireyler: Sorunlar, İhtiyaçlar ve Öneriler. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2020; 5(2): 159-164.

10.   Yasin, Y. Kırılgan Gruplar Ve Covıd-19; Yaşlılar. Türk Tabipleri Birliği, Covid 19 Pandemisi 6. ay değerlendirme raporu, 2020; 427-431.

11.   Demir SA. Salgın Sürecinde Yaşlı Nüfus, Sosyal Dışlanma Ve Yaş Ayrımcılığı. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; 38: 186-201.